Beeldhouwers en beeldbouwers

Grootheden als Michelangelo zagen in een blok marmer al direct een gevangen Madonna en met hamer en beitel was het slechts een kwestie van tienduizend hamerklopjes om de fraaie dame te bevrijden. Vakkennis, een sterk gestel en geduld natuurlijk zijn daarvoor een vereiste. Weg is weg en een volronde godin wil je niet tot een anorexiapatiënt laten verworden. Tegenwoordig kun je computergestuurde, levenloze perfectie bereiken.

Kunstenaar Evert van Hemert legt uit hoe een bronzen beeld tot stand komt

Laten we onze blik in dit artikel alleen werpen op het eeuwig duurzame ‘dure’ brons. Elk bronzen beeld ontstaat uit was, gips of klei. Deze materialen kunnen elke denkbare vorm aannemen, voordeel van was is dat je het niet hoeft af te dekken, maar pas op voor de zon; klei droogt uit en behoeft voortdurend aandacht en gips geeft veel rommel.

Als er meerdere exemplaren van een sculptuur gewenst zijn, wordt er om het origineel een siliconenmal gemaakt. Deze mal is een rubbervorm bestaande uit twee of meerdere delen met binnenin het ‘moedermodel’ en buiten een gipsen of kunststof steunmal zodanig deelbaar dat het oorspronkelijke beeld eruit gehaald kan worden. Als het beeld verwijderd is wordt de mal weer gesloten en vervolgens volgegoten met speciale gietwas. Deze was laat men even stollen totdat aan de buitenzijde de juiste dikte bereikt is. De overtollige was wordt er uitgegoten.

Wat overblijft is een hol wasmodel, dat nu bijgewerkt kan worden en voorzien van lucht- en gietkanalen. Dit wasmodel wordt in de gieterij van binnen en buiten van een vaste vuurmassa voorzien, onderling verbonden door kernijzers, daarna wordt de was eruit gestookt. In de lege ruimte waar de was heeft gezeten wordt vloeibaar brons (1200 graden) gegoten.

Eenmaal afgekoeld wordt de sculptuur eruit gehakt en is deze klaar voor de verdere bewerking. Het kunstwerk heeft nu het uiterlijk van een vergeten en uitgelopen aardappel. Vervolgens wordt er begonnen om al het overbodige te verwijden en de eventuele losse onderdelen aan elkaar te lassen, de gaten van de kernijzers en gietgalletjes te dichten om vervolgens de giethuid weg te slijpen, zodat het ‘oorspronkelijke’ beeld weer zichtbaar wordt.

Gegoten en afgewerkt brons is goudkleurig, maar door de oxidatie in de buitenlucht wordt het zwart, groen, grijs. Om dat proces te versnellen en in eigen hand te houden, wordt het beeld gepatineerd. Met behulp van een gasbrander en verschillende chemicaliën wordt het beeld als het ware gekleurd, in de gewenste patina – een moeizaam en ongezond proces. Tot slot wordt de sculptuur voorzien van een laag bijenwas om de patina te fixeren.